News
" The Open Doors" days
Dear citizens!
The Specialized Banking School named after the Hero of Turkmenistan Atamurat Niyazov of the Central Bank of Turkmenistan invites you to the Open Doors days.
During the Open Doors days, those wishing to enroll in the banking school in 2025 will be provided with expanded information about the structure and divisions of the Specialized Banking School,
the areas of training specialists, the organization of classes, the holding of cultural and social events, as well as the social and living conditions created for students.
"The Open Doors" days will be held on April 19 and 26, 2025 at 14:00.
Our address: Ashgabat, Baba Annanov Street, 129.
E-mail: bankmekdebi.edu@sanly.tm
"Pararahatçylyk we ynanyşmak – dost - doganlygyň kepili" atly temadan iňlis dilinde düzme ýazmak bäsleşigi
Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy hem-de "Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly" mynasybetli Türkmen döwlet maliýe institutynyň "Daşary ýurt dilleri" kafedrasynyň guramagynda "Parahatçylyk we ynanyşmak - dost-doganlygyň kepili" atly tema boýunça bäsleşikleri geçirmegiň tertibine laýyklykda, instituta berkidilen Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilen bank mekdebiniň we Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň Söwda-kooperatiw mekdebiniň talyp ýaşlarynyň arasynda iňlis dilinde düzme ýazmak bäsleşigi geçirildi.
Bu bäsleşikde mekdebimiziň 1-2-nji ýyl talyplary: Hojaýewa Aýlar, Öwezgeldiýewa Aýjahan, Agamyradowa Tylla, Yzbasdyýewa Amangül, Garaýewa Şeker, Täjiýewa Jemal, Hakyýewa Tawus, Isgendderowa Arzygül, Maksadowa Gülzada, Gutlyýew Baýmyrat we Muhadowa Nurana gatnaşdylar. Talyplarymyzdan I baýrakly orny Garaýewa Şeker, II orny Öwezgeldiýewa Aýjahan, III orny Gutlyýew Baýmyrat eýelediler.
“Sanly ykdysadyýet” dersi boýunça internet bäsleşigi
Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy hem-de "Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly" mynasybetli Türkmen döwlet maliýe institutynyň guramagynda, aprel aýynyň 9-na ýurdumyzyň orta hünär okuw mekdepleriniň arasynda bilim boýunça özara hyzmatdaşlygy üpjün etmek maksady bilen orta hünär okuw mekdepleriniň talyp ýaşlarynyň gatnaşmaklarynda “Sanly ykdysadyýet” dersi boýunça internet bäsleşigi geçirildi.
Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamlaryny has-da kämilleşdirmek boýunça durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn özgertmeleriň çäklerinde talyp ýaşlary kämil hünärmenler edip ýetişdirmek, olaryň nazary bilimlerini artdyrmak, amaly ukyp-başarnyklaryny ösdürmek maksady bilen, Aşgabat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň, Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Yöriteleşdirilen bank mekdebiniň, Söwda-kooperatiw mekdebiniň talyp ýaşlarynyň arasynda «Sanly ykdysadyýet» dersi boýunça internet bäsleşiginde mekdebimiziň 2-nji ýyl talyplary: Mämedow Nuraly, Garaýewa Şeker, Täjiýewa Jemal, Mammetnazarowa Gülzar, Ankarowa Mahriban, Garlyýewa Ejemak, Kazakowa Aýgül, Rejebowa Altyn, Orazowa Mährijemal we Bahadurowa Nurana gatnaşdylar. Toplan ballary boýunça talyplarymyzdan 1-nji baýrakly orny Mämedow Nuraly we Garaýewa Şeker, 2-nji orny Täjiýewa Jemal we Mammetnazarowa Gülzar, 3-nji orny Ankarowa Mahriban, Garlyýewa Ejemak we Kazakowa Aýgül eýelediler.
“Ykdysady nazaryýet” dersi boýunça internet bäsleşigi
Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy hem-de "Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly" mynasybetli Türkmen döwlet maliýe institutynyň guramagynda, aprel aýynyň 11-ne ýurdumyzyň orta hünär okuw mekdepleriniň arasynda bilim boýunça özara hyzmatdaşlygy üpjün etmek maksady bilen orta hünär okuw mekdepleriniň talyp ýaşlarynyň gatnaşmaklarynda “Ykdysadynazaryýet” dersi boýunça internet bäsleşigi geçirildi.
Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamlaryny has-da kämilleşdirmek boýunça durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn özgertmeleriň çäklerinde talyp ýaşlary kämil hünärmenler edip ýetişdirmek, olaryň nazary bilimlerini artdyrmak, amaly ukyp-başarnyklaryny ösdürmek maksady bilen, Aşgabat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň, Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Yöriteleşdirilen bank mekdebiniň, Söwda-kooperatiw mekdebiniň talyp ýaşlarynyň arasynda « Ykdysady nazaryýet » dersi boýunça internet internet bäsleşikde mekdebimiziň 1-2-nji ýyl talyplary: Toýçiýewa Aýlar, Dörtgulyýewa Arzygül, Annaýewa Bägül, Garajaýewa Ogulşat, Hojamuhammedowa Aýbölek, Hojaýewa Aýlar, Öwezgeldiýewa Mährijemal, Öwezgeldiýewa Aýjahan, Söýünowa Aýlar we Meredowa Aýjemal gatnaşdylar. Toplan ballary boýunça talyplarymyzdan 1-nji baýrakly orny Toýçiýewa Aýlar, 2-nji orny Annaýewa Bägül, Garajaýewa Ogulşat we Hojamuhammedowa Aýbölek, 3-nji orny Dörtgulyýewa Arzygül, Hojaýewa Aýlar we Öwezgeldiýewa Mährijemal eýelediler.
«TARYH ŞU ÝERDEN BAŞLANÝAR» ATLY ESSE ÝAZMAK BÄSLEŞIGI.
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak» ýylynda türkmen ýaşlaryny ata-babalarymyzyň ynsanperwer ýörelgesi esasynda milli ruhda terbiýelemek olarda watansöýüjilik, agzybirlik, ata Watanymyza merdana halkymyza bolan buýsançlaryny ösdürmek, hormatly Prezidentimiziň milli mirasymyza, edebi we taryhy şahsyýetlerimize, ruhy-ahlak gymmatlyklarymyza goýýan sarpasyny ýaýbaňlandyrmak, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň «Hakyda göwheri» atly kitabynyň many-mazmunyny açyp görkezmek, ýaşlaryň arasynda giňden wagyz etmek hem-de talyp ýaşlaryň döredijilik ukyp-başarnyklaryny kämilleşdirmek maksady bilen, Türkmen döwlet maliýe instituty tarapyndan «Taryh şu ýerden başlanýar» atly esse ýazmak bäsleşik geçirildi. Bu bäsleşige Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilena bank mekdebiniň talyplary gatnaşyp, baýrakly orunlary eýelediler. Mekdebimiziň 2-nji ýyl talyby Mämmetnazarowa Gülzar bäsleşige işjeň gatnaşyp, “Baş baýraga” mynasyp boldy. Bäsleşikde 2-nji ýyl talybymyz Täjiýewa Jemal III orny eýeläp, gymmat bahaly sowgat bilen sylaglandy. Talyplarymyzy gutlamak bilen okuwlarynda üstünlikler arzuw edýäris!
Ýurdumyzyň geljegi bolan ýaşlarymyzyň okap-bilim almaklary, öz hünäriniň eýesi bolup ýetişmekleri üçin şeýle ajaýyp şertleri döredip berýän Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyz Hormatly Prezidentimiziň janlary sag bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli alyp barýan işleri rowaç alsyn!
«TALYP GÖZELI – 2025» BÄSLEŞIGI
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe talyp gyzlary ene-mamalarymyzdan dowam edip gelýän milli däp-dessurlarymyz esasynda terbiýelemek, olarda milli mirasymyza bolan sarpany kemala getirmek hem-de ösdürmek, talyp gyzlaryň çeperçilik ukyp-başarnyklaryny ýüze çykarmak maksady bilen, 2025-nji “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak” ýylynda Türkmenistanyň Bitaraplygynyň şanly 30 ýyllygy hem-de Halkara zenanlar güni mynasybetli Arkadag we Aşgabat şäherleriniň hem-de Ahal welaýatynyň orta hünär okuw mekdepleriniň talyplarynyň arasynda «Milliligim buýsanjym, başlara göwher täjim» şygary bilen “Talyp gözeli 2025” atly edebi-döredijilik bäsleşigi geçirildi. Bäsleşige mekdebimiziň 2-nji ýyl talyby Täjiýewa Jemal gatnayp, II orna mynasyp boldy.
Türkmen zenanlarynyň mertebesini belende göterýän il-günüň Arkadagy, ýaşlaryň howandary Gahryman Arkadagymyzyň Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun!
Events
“Taryhy hakyda bakydyr, geljek nesiller üçin ýol-ýörelgelerdir” ady bilen Änew taryhy ýadygärliklerine we “Ak bugdaý” milli muzeýine medeni gezelençler
2025-nji ýylyň mart aýynyň 19-na Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilen bank mekdebiniň talyp ýaşlarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň tassyklan meýilnamasyna laýyklykda “Taryhy hakyda bakydyr, geljek nesiller üçin ýol-ýörelgelerdir” ady bilen Änew taryhy ýadygärliklerine we “Ak bugdaý” milli muzeýine medeni gezelençleri gurnaldy.
2024-2025-nji okuw ýylda uçurym boljak talyplaryň "Daýhanbank" DTB-niň wekilleri bilen duşuşygy
Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Yöriteleşdirilen bank mekdebinde 2025-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanyň "Daýhanbank” Döwlet täjirçilik bankynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Yöriteleşdirilen bank mekdebini üstünlikli tamamlaýan ýaş hünärmenleri saýlap-seçip almak arkaly işe kabul etmek maksady bilen, 2025-nji ýylda uçurym bolmaly talyplaryň arasynda umumy hünär we ýörite hünär dersler boýunça ýazmaça görnüşinde barlag işi geçirildi.
Geçirilen barlag işi örän gowy bahalandyrylan talyplar "Daýhanbank" DTB-niň ýolbaşçylygy bilen söhbetdeşlige çagyryldy.
Sports competition between I and II year students.
As it its known, April is celebrated every year as the month of health and sports in Turkmenistan. In this month, various activities are organized in all parts of the country to promote healthy lifestyles and encourage people to practice health and sports.
On April 12, 2025, a competition was held in the sports complex of the school among students of the 1st and 2nd year of the banking school. Boys and girls teams made up of students participate in the competition. During the sports competition, the 1st year student teams were led by school teacher B.M.Ussayev and the 2nd year student teams were led by O.Möjekov.
The competition between 1st 2nd year female students consisted of the following sports: volleyball,tennis hand strength, shess, chess, table tennis, chair games and scramble. The competition between 1st and 2nd year male students consisted of the following sports; volleyball, tug of war, weight lifting, hand strength, chess, table tennis,scramble and football.
In the end, the total score between the 1st and 2nd year girls was 2-6, with the 2nd year girls winning. The aggregate score between the 1st and 2nd year boys winning.
We sincerely wish that our honorable President, who cares day and night for creating a healthy generation and providing exemplary education to the youth, will be safe and well, and that the bright ways that he started to strengthen the health of the people will last for centuries!
Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilen bank mekdebinde 2025-nji ýylyň mart aýynyň 17-22-si aralygynda "Parahatdyr Diýarym, Eziz Türkmenistanym" atly Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýiniň göçme sergisi
Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Yöriteleşdirilen bank mekdebinde 2025-nji ýylyň mart aýynyň 17-22-si aralygynda Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň we Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň tassyklan meýilnamasyna laýyklykda "Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly" mynasybetli, "Parahatdyr Diýarym, Eziz Türkmenistanym" atly Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýiniň göçme sergisi we Aşgabat şäher medeniýet müdirliginiň Merkezleşdirilen kitaphanalar ulgamynyň kitap sergisi geçirildi.
XIV-nji Spartakiadanyň basketbol boýunça ýaryşy.
Berkarar döwletiň täze eýýamyň galkynyşy döwründe sagdynlygyň we ruhybelentligiň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda bedenterbiýe, sport bilen meşgullanýanlaryň sany barha artýar. Ýurdumyzda sport ulgamyny ösdürmek we kämillerşdirmek, onuň mümkinçiliklerini giňeltmek, täsirli sport çärelerini yzygiderli geçirmek, ýurdumyzyň orta mekdeplerinde, orta hünär okuw mekdeplerinde we ýokary okuw jaýlarynda bilim alýan sporta höwesli ýaş nesillerimiziň arasynda sport ýaryşlaryny geçirmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Ine şol ýaryşlaryň biri bolan “Türkmenistan – ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy” atly XIV-nji Spartakiadanyň basketbol(oglan-gyzlar) boýunça ýaryşy 2024-nji ýylyň 7-11-nji noýabr aralygynda Türkmenistanyň Gahrymany A.Nyýazow adyndaky ýöriteleşdirilen bank mekdebinde geçirildi. Ýaryş ilki orta hünär okuw mekdepleriniň talyp gyzlarynyň arasynda geçirildi we örän çekeleşikli, gyzykly boldy. Gyzlaryň arasyndaky basketbol ýaryşynyň netijesinde 1-nji orna Aşgabat şäherindäki agrosenagat orta hünär okuw mekdebi, 2-nji orna Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebi, biziň talyp gyzlarymyz 3-nji orna eýe boldylar. Soňra ýaryş oglanlaryň arasynda geçirildi. Oglanlaryň arasyndaky basketbol ýaryşynyň netijesinde 1-nji orna Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebi, 2-nji orna Aşgabat şäherindäki Syýahatçylyk orta hünär okuw mekdebi, biziň talyp oglanlarymyz bolsa 3-nji orna eýe boldylar. Talyplarymyzyň öňdäki orunlary eýelemekleri mekdebimizde bilimiň ähli ugurlary bilen bir hatarda bedenterbiýe we sportyň dürli görnüşleri boýunça geçirilýän ýaryşlara hem uly üns berilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Mekdebimiziň ýygyndysyny taýýarlan tälimçi (mugallym) Kakajaýew Gurban. Geçirilen ýaryşda ýer alan talyplarymyz: Orazkulyýew Şageldi, Berdiýew Bezirgen, Kurbanow Daýanç, Gutlyýew Baýmyrat, Atadurdyýew Ýazdurdy, Ýuwarow Adylmyrat, Döwranow Alihan, Hudaýýarow Mekan, Çaryýewa Nurjahan, Hangulyýewa Aýlar, Annaýewa Şirin, Annaýewa Şeker, Altymuhammedowa Altynaý, Hydyrowa Gurbanjemal.
Bank mekdebiniň agzybir kollektiwiniň adyndan ýaryşda ýer alan talyplarymyzy, şeýle-de ähli gatnaşyjylary bu üstünlik bilen gyzgyn gutlaýarys!
"1-nji sentýabr – bilimler we talyp ýaşlar güni"
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň – Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň öňdengörüjilikli ýolbaşçylygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň ähli ugurlary boýunça uly ösüşler, guwandyryjy we buýsandyryjy üstünlikler gazanylýar, il-ýurt, umumadamzat bähbitli giň gerimli özgertmeler depginli amala aşyrylýar. Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýyly diýlip atlandyrylan 2024-nji ýylymyz eziz ata Watanymyz Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň syýasy, ykdysady, medeni durmuşynda agzybir we merdana halkymyz üçin taryhy ähmiýetli buýsançly hem-de guwançly wakalar bilen beslenýär.
Türkmenistanyň Gahrymany Atamyrat Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilen bank mekdebinde 1–nji sentýabrda ir sagat 07:00-da “1–nji sentýabr - bilimler we talyp ýaşlar güni” mynasybetli baýramçylyk çäre geçirildi. Onda Hormatly Prezidentimiziň adyndan talyp ýaşlara, mugallymlara we bilim işgärlerine iberilen gutlag haty okaldy. Şeýle hem Ýöriteleşdirilen bank mekdebiniň mugallymlarynyň adyndan 1-nji ýyl talyplara gutlag sözleri aýdyldy, olara okuwda üstünlikler arzuw edildi. Soňra okuwa täze giren talyplara “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” sapagy geçirildi.
Articles
MAÝA GOÝUM SYÝASATYNYŇ DURNUKLY YKDYSADY ÖSÜŞE TÄSIRI (1)
Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna maýa goýum serişdeleri goýulýar. Maýa goýumlary ýurduň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga, doly we netijeli peýdalanmaga, häzirki zaman iň kämil innowasion tehnologiýalary önümçilige işjeň ornaşdyrmaga we senagat önümçiligini mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilýär. Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyryp ösdürmekde maýa goýum syýasatynyň, şol sanda daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegiň ähmiýeti uludyr.
Döwletiň durmuşa geçirýän maýa goýum syýasaty - maýa goýum işini işjeňleşdirmek, önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmak arkaly ykdysady ösüşi gazanmak we ilatyň durmuş meselelerini oňyn çözmek maksady bilen amala aşyrylýan hojalyk işleriniň toplumydyr. Ýurdumyzda uly möçberli maýa goýum işlerini amala aşyrmak üçin ähli ykdysady amatlyklar: ýeňillikli karz, salgyt, gümrük tölegleri babatda halkara talaplaryna laýyk gelýän berk kanunçylyk binýady döredildi. Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda daşary ýurt maýa goýujylary, daşary ýurt maýa goýumlary bolan kärhanalar, ýurdumyzyň çäginde daşary ýurt maýa goýumlary bolan maýa goýum taslamasynyň, daşary ýurt maýa goýumlary bolan kärhananyň bellige alnan gününden başlap bellenen hukuk goragyna, kepillendirmelerine we ýeňilliklerine eýe bolýarlar. Şeýle amatlyklaryň döredilmegi diňe bir öz maýadarlarymyzda däl-de, eýsem, daşary ýurt maýadarlarynda hem uly gyzyklanma döredýär.
Häzirki wagtda ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmekde, täze innowasion usullary ähli pudaklara giňden ornaşdyrmakda, kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Kiçi we orta telekeçiligiň maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmäge yzygiderli goldaw bermek ýurdumyz tarapyndan amala aşyrylýan maýa goýum syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir.
Milli ykdysadyýeti ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022-2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň milli Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» öz beýanyny tapýar. Prezident Maksatnamasy esasynda 2022-2028-nji ýyllarda milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge 278,9 mlrd. manatdan gowrak maýa goýum serişdelerini gönükdirmek we özleşdirmek meýilleşdirilýär. Milli ykdysadyýetimizi ösdürmek üçin 2022-nji ýylda 36,2 mlrd. manada golaý maýa goýum serişdeleri özleşdirildi we bu görkeziji 2023-nji ýylda 7,5 göterim artdy.
«Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we Maýa goýum maksatnamasyna» laýyklykda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 38,5 mlrd. manat möçberinde düýpli maýa goýumlara gönükdirmek meýilleşdirildi. Bu maýa goýum serişdeleriniň 67,8 göterimini, ýagny 26,1 mlrd. manatdan gowragyny önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygyna gönükdirmek meýilleşdirildi. Durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygyna 32,2 göterim, ýagny 12,4 mlrd. manatdan gowrak möçberde maýa goýumlary gönükdirmek bellenildi. Ýurdumyzyň ykdysadyýet, maliýe we bank toplumy boýunça jemi 33,3 mln. manat möçberde düýpli maýa goýum serişdeleriň özleşdirilmegine garaşylýar.
Ýurdumyzda nebitgaz we nebit-himiýa toplumyny, saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamyny, ulag-aragatnaşyk pudagyny, maliýe we bank ulgamlaryny ösdürmäge niýetlenen, daşary ýurt maýalarynyň akymyny güýçlendirmek hem-de amatly maýa goýum ýagdaýyny döretmek barada netijeli işler alnyp barylýar.
Daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek we olaryň möçberini artdyrmak babatynda alnyp barylýan işlerde ýurdumyzyň bank ulgamy mynasyp orny eýeleýär. Maýa goýum syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde we ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdeleriniň çekilmeginde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky tarapyndan ähmiýetli işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň hem-de Abu Dabi Ösüş gaznasynyň bilelikde döreden «Türkmen maýa goýum kompaniýasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti hereket edýär. Bu kompaniýanyň esaslyk maýasynyň 50 göterimi Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň maliýe serişdeleridir. Bu amala aşyrylýan işler daşary ýurt maýadarlarynyň ýurdumyzyň ykdysadyýetine maýa goýmakda uly gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýär.
Daşary ýurt maýa goýumlaryny giňden çekmek boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde ýurdumyz birnäçe abraýly halkara maliýe guramalar bilen hem oňyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny saklap gelýär. Soňky ýyllarda Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Aziýa ösüş banky, Yslam ösüş banky, Ýewropanyň täzeleniş we ösüş banky ýaly halkara maliýe guramalar bilen ýurdumyzyň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary täze bir öwüşgüne eýe bolup, ýyl-ýyldan has-da işjeňleşdirilýär hem-de çuňlaşdyrylýar. «Fitch Ratings» halkara reýting agentligi biziň ýurdumyza «B+ oňyn» reýtingi berdi. Şeýle reýtingiň alynmagy ykdysadyýetimiziň durnukly ýokary depgin bilen ösýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda alnyp barylýan maýa goýum syýasaty ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösdürilmegine, ykdysady mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna hem-de raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň mundan beýläk hem ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir. Mähriban halkyny asuda, agzybir, bagtyýar we eşretli durmuşda ýaşadýan, Türkmenistan döwletimiziň barha pajarlap ösmegi ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, umumadamzat ähmiýetli tutýan tutumly işleri elmydama rowaç bolsun!
Allamyrat ATABAÝEW,
Türkmenistanyň Merkezi bankynyň
Türkmenistanyň Gahrymany A.Nyýazow adyndaky
Ýöriteleşdirilen bank mekdebiniň mugallymy
MAÝA GOÝUMLARYŇ DURNUKLY YKDYSADY ÖSÜŞE TÄSIRI(2)
Berkarar döwletiň taze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna maýa goýum serişdeleri iri möçberde we işjeň goýulýar. Maýa goýumlary ýurduň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga, doly we netijeli peýdalanmaga, häzirki zaman iň kämil innowasion tehnologiýalary önümçilige işjeň ornaşdyrmaga we senagat önümçiligini mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilýär. Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyryp ösdürmekde maýa goýum syýasatynyň, şol sanda daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegiň ähmiýeti uludyr.
Döwletiň durmuşa geçirýän maýa goýum syýasaty ýurdumyzda maýa goýum işini has-da işjeňleşdirmek, önümçiligiň ahyrky ykdysady netijeliligini ýokarlandyrmak arkaly durnukly ykdysady ösüşi gazanmak, ilatyň zähmet üpjünçiligini ýokarlandyrmak, adamlaryň ýaşaýyş-durmuş hajatlaryny has doly kanagatlandyrmak hem abadançylyk hal-ýagdaýyny yzygiderli pugtalandyrmak, ykdy-sady pudaklaryň işini ýokary depginde ösdürmek maksady bilen maýalyk serişdeleriň toplanylmagyna, işjeň çekilmegine, ileri tutulýan pudaklaryň we strategik ähmiýetli taslamalaryň arasynda paýlanylmagyna we özleşdirilmegine ýardam bermek bilen baglylykda amala aşyrylýan toplumlaýyn hojalyk işleriniň baş ugurlaryny öz içine alýar.
Ýurdumyzda uly möçberli maýa goýum işlerini amala aşyrmak üçin ähli ykdysady amatlyklar: ýeňillikli karz, salgyt, gümrük tölegleri babatda halkara talaplaryna laýyk gelýän berk kanunçylyk binýady döredildi. Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda daşary ýurt maýa goýujylary, daşary ýurt maýa goýumlary bolan kärhanalar, ýurdumyzyň çäginde daşary ýurt maýa goýumlary bolan maýa goýum taslamasynyň, daşary ýurt maýa goýumlary bolan kärhananyň bellige alnan gününden başlap bellenen hukuk goragyna, kepillendirmelerine we ýeňilliklerine eýe bolýarlar.
Şeýle amatlyklaryň döredilmegi diñe bir öz maýadarlarymyzda däl-de, eýsem, daşary ýurt maýadarlarynda hem uly gyzyklanma döredýär.
Häzirki wagtda ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmekde, täze innowasion usullary ähli pudaklara giňden ornaşdyrmakda, kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Kiçi we orta telekeçiligiň maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmäge yzygiderli goldaw bermek ýurdumyz tarapyndan amala aşyrylýan maýa goýum syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir.
Milli ykdysadyýeti ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022-2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň milli Maksatnamasynda» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» öz beýanyny tapýar. Prezident Maksatnamasy esasynda 2022-2028-nji ýyllarda milli ykdysadyýeti ösdürmäge 278,9 mlrd. manatdan gowrak maýa goýum serişdelerini gönükdirmek we özleşdirmek meýilleşdirilýär. Milli ykdysadyýeti ösdürmek üçin 2022-nji ýylda 36,2 mlrd. manada golaý maýa goýum serişdeleri özleşdirildi we bu görkeziji 2023-nji ýylda 7,5 göterim artdy.
Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we Maýa goýum maksatnamasyna» laýyklykda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 38,5 mlrd. manat möçbe-rinde serişdeleri düýpli maýa goýumlara gönükdirmek meýilleşdirildi. Bu maýa goýum serişdeleriniň 67,8 göterimini, ýagny 26,1 mlrd. manatdan gowragyny önümçilik maksatly desgalaryň gurluşygyna gönükdirmek meýilleşdirildi. Durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygyna 32,2 göterim, ýagny 12,4 mlrd. manatdan gowrak möçberde maýa goýumlary gönükdirmek bellenildi. Yurdumyzyň ykdysadyýet, maliýe we bank toplumy boýunça jemi 33,3 mln. manat möçberinde düýpli maýa goýum serişdeleriniň özleşdirilmegine garaşylýar.
Ýurdumyzda nebitgaz we nebit-himiýa toplumyny, saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamyny, ulag-aragatnaşyk pudagyny, maliýe we bank ulgamlaryny ösdürmäge niýetlenen, daşary ýurt maýalarynyň akymyny güýçlendirmek hem-de amatly maýa goýum ýagdaýyny döretmek barada netijeli işler alnyp barylýar.
Milli ykdysadyýetiň pudaklaryny ýokary depginde ösdürmekde, döwletimiziň barha globallaşýan bütindünýä gatnaşyklary ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyny üpjün etmegiň çäklerinde milli ulag-logistika hem-de ulag-üstaşyr geçelgelerini kemala getirmekde iri daşary ýurt maýa goýumlaryna uly ähmiýet berilýär. Olaryň netijeli çekilmegini, ýerleşdirilmegini we özleşdirilmegini üpjün etmek maksady bilen milli halkara hukuk ulgamy yzygiderli kämilleşdirilýär. 2008-nji ýylda «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Kanun daşary ýurt maýa goýujylarynyň, daşary ýurt maýa goýumlary bolan kärhanalaryň Türkmenistanyň çägindäki işiniň hukuk esaslaryny kesgitleýär we Türkmenistanda daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge hem-de netijeli peýdalanmaga gönükdirilendir.
Hususan-da, Kanunyň 3-nji maddasynda: «Daşary ýurt maýa goýumlary şu aşakdaky görnüşlerde amala aşyrylýar:
1) Türkmenistanyň edara görnüşindäki we şahsy taraplary bilen bilelikde kärhanalara paýly gatnaşmak;
2) daşary ýurt maýa goýujylaryna doly degişli kärhanalary, daşary ýurt edara görnüşindäki taraplaryň şahamçalaryny döretmek ýa-da hereket edýän kärhanalary eýeçilige almak;
3) Türkmenistanyň kanunçylygy bilen raýat dolanyşygynda çäklendirilenden başga gozgalýan we gozgalmaýan emlägi edinmek;
4) daşary ýurt karzlaryny we ssudalary bermek;
5) Türkmenistanyň kanunçylygynda bellenilen emläk we emläk däl hukuklary edinmek» diýip bellenendir.
Daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek we olaryň möçberini artdyrmak babatynda alnyp barylýan işlerde ýurdumyzyň bank ulgamy mynasyp orny eýeleýär. Maýa goýum syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde we ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdeleriniň çekilmeginde Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky tarapyndan ähmiýetli işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň hem-de Abu Dabi Ösüş gaznasynyň bilelikde döreden «Türkmen maýa goýum kompaniýasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti hereket edýär. Bu kompaniýanyň esaslyk maýasynyň 50 göterimi Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň maliýe serişdeleridir. Bu amala aşyrylýan işler daşary ýurt maýadarlarynyň ýurdumyzyň ykdysadyýetine maýa goýmakda uly gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýär.
Daşary ýurt maýa goýumlaryny giňden çekmek boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde ýurdumyz birnäçe abraýly halkara maliýe guramalary bilen hem oňyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny saklap gelýär. Soňky ýyllarda Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Aziýa ösüş banky, Yslam ösüş banky, Ýewropanyň Täzeleniş we ösüş banky ýa-ly halkara maliýe guramalary bilen ýurdumyzyň hyzmatdaşlyk gatnaşyklary täze bir öwüşgine eýe bolup, ýyl-ýyldan has-da işjeňleşdirilýär hem-de çuňlaşdyrylýar. “Fitch Ratings” halkara reýting agentligi tarapyndan biziň ýurdumyza «BB» reýtingi berildi. Şeýle reýtingiň alynmagy milli ykdysadyýetiň ýokary depgin bilen durnukly ösýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.
Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda alnyp barylýan maýa goýum syýasaty ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösdürilmegine, ykdysady mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň mundan beýläk hem ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir. Maýa goýum işi bilen bagly gatnaşyklary hukuk taýdan düzgünleşdirmek, pudaklara we taslamalara gönükdirilýän maýalyk serişdeleriň ygtybarlylygyny has doly üpjün etmek, daşary ýurtly maýadarlaryň netijeli iş alyp barmagy üçin amatly şertleri döretmek ugrunda döwletimiz tarapyndan alnyp barylýan işler maýa goýum işjeňliginiň artmagyna alyp barýar.
Allamyrat ATABAYEW,
Türkmenistanyň Merkezi bankynyň Türkmenistanyň Gahrymany A.Nyýazow adyndaky
Yöriteleşdirilen bank mekdebiniň mugallymy
BANK ULGAMY: KIÇI GÖWRÜMLI KARZLAR
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diyen ynsanperwer yörelgesinin durmusymyzyň ähli ugurlarynda öz beýanyny tapýandygy hemmämize mälimdir.
Gahryman Arkadagymyzyň ýurtda azyk bolçulygyny döretmek, ilaty ýerli önümler bilen üpjün etmek boyunça alyp barýan taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzda şahsy hojalygynda önümçilik işini alyp baryan rayatlarymyzyň sany barha köpelýär. Muňa milli Liderimiziň ýurdumyzyň welayatlaryna amala aşyran iş saparlarynda hem şayat bolyarys. Hormatly Prezidentimiz ähli sebitlerde hususy önüm öndürijiler bilen duşuşyp, olaryň ilaty ýerli azyk önümleri bilen üpjün etmek boýunça alyp baryan işlerine yokary baha berýär.
Oba hojalyk pudagyny ösdürmekde, yurtda azyk bolçulygyny döretmekde we öndürilen önümler üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmekde kämilleşyän bank hyzmatlaryny ýerine ýetirmek bank ulgamynyň esasy wezipesi bolup durýar. Ýurdumyzyň karz edaralary nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini gineltmek, dürli görnüşli bank hyzmatlaryny, şol sanda karzlary hödürlemek, ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň hilini has-da ýokarlandyrmak ýaly ugurlarda gin gerimli işleri alyp barýarlar.
Amatly şertlerde dürli görnüşli ýeňillikli bank karzlarynyň berilmegi ýurduň ykdysadyýetinde hojalygy dolandyrmagyň öndebaryjy usullarynyň işjeň ornaşdyrylmagyny, netijeli, döwrebap tehnologiýalaryň özleşdirilmegini, täze iş ýerleriň döredilmegini, yokary hilli azyk we azyk däl önümlerinin möçberleriniň yokarlanmagyny üpjün edýär. Şeýle hyzmatlaryň biri hem kiçi göwrümli karzlar bolup durýar. Häzirki wagtda yurdumyzyň karz edaralary tarapyndan hormatly Prezidentimiziň «Ykdysadyýetimiziň önümçilik maksatly ugurlaryny ösdürmäge gönükdirilýän karz serişdelerinin möçberini artdyrmalydyrys. Kiçi önümçilikleri höweslendirmek, ilat üçin karz-maliye serişdeleriniň möçberlerini köpeltmek, bank hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmak boýunça işleri geçirmelidiris» diýen tabşyrygyny ýerine ýetirmek, şeýle hem önümçilik bilen meşgullanmak isleyän rayatlarymyza amatly mümkinçilikleri döretmek maksady bilen kiçi göwrümli karzlar bilen karzlaşdyrmak işleri uly depgin bilen dowam edýär.
Bu karz hyzmaty rayatlaryň melleginde, şahsy hojalygynda gök-bakja we miwe önümlerini, tohum mallaryny, guş önümlerini öndürmäge mümkinçilik döredýär. Kiçi göwrümli karzlar ýyllyk 10 göterimli, 30 (otuz) müň manada çenli, 6 aý ýeňillikli döwür bilen 3 (üç) ýyla çenli möhlete nagt däl görnüşinde berilyär.
Karzyň esasy maksady müşderileriň hökmany ýagdaýda berlen karz serişdelerini öz şahsy hojalygyndaky bölünip berlen yer böleginde ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmäge, oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmäge niyetlenilip berilýär. Berlen karzyň üpjünçiligi bir ýya-da birnäçe tölege ukyply rayatlaryň zamunlygy we girew emlägi esasynda amala aşyrylýar.
Kiçi göwrümli karz serişdeleri, kiçi we orta telekeçilige gadam goýmak isleyän rayatlar üçin amatly başlangyçdyr. Bu ýeňillikli karz serişdesi oba hojalyk önümlerini öndürijileri maddy taýdan goldap, olaryň işiniň ugrukmagyna ýol açyar. Kiçi göwrümli karzlaryň hasabyna rayatlaryň hususy mellek ýerlerinde ýyladyşhanalaryň gurulmagy, öňden bar bolanlarynyň gineldilip, durkunyň täzelenmegi netijesinde gök-bakja ekinleri yetişdirlip, ýerli bazarlarda önüm bolçulygyny döretmäge oňaýly täsirini ýetirýär.
Rayatlaryň ýerlerde alyp barýan şahsy hojalyklaryň sanynyň we işlerinin artmagy netijesinde bazar gatnaşyklarynyň we milli ykdysadyýetimiziň ösmegine, häzirki zaman telekeçilik ulgamynyň emele getirilmegine, hususy bölegiň oba hojalyk, azyk, ýeňil senagat we hyzmatlar ulgamynda ösdürilmegine ýardam beryär. Içerki bazardaky bäsleşikli gurşawyň üpjün edilmegine, ilatyň girdejisiniň artmagyna mümkinçilik döredip, ýurtda azyk bolçulygyny döretmäge amatly şertleri döredýär, şeýle hem degişli ugurlar boyunça hereket edýän kärhanalar üçin goşmaça çig mal üpjünçilik binýadyny emele getiryär hem-de ony pugtalandyrmaga mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda bu hyzmatyň amatlyklaryndan peýdalanýan rayatlarymyzyň sany günsayyn artyar.
Halkymyzyň hal ýagdaýyny has-da yokarlandyrmakda, ýurdumyzy dünýänin öndebaryjy döwletleriniň derejesine çykarmakda ýadawsyz tagallalar edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun, alyp barýan il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri elmydama rowaç alsyn.
Allamyrat ATABAYEW,
Türkmenistany aň Merkezi bankynyň
Türkmernistanyň Gahrymany A.Nyýaz Nyyazow adyndaky
Yöritel teleşdirilen bank mekdebiniň tejriberibelik boyunça
Hünärmen